Chỉ số DO của nước khi đo nước là gì? DO có giá trị bao nhiêu thì phù hợp tiêu chuẩn?

 Chỉ số DO (Dissolved Oxygen) là lượng oxy hòa tan trong nước, được tính bằng mg/L. Đây là một trong những thông số quan trọng nhất khi đánh giá chất lượng nước.

1. DO là gì?

DO thể hiện nồng độ oxy có sẵn trong nước để các sinh vật thủy sinh (cá, tôm, vi sinh) hô hấp.

Oxy hòa tan đến từ: khuếch tán từ không khí, quang hợp của tảo, và dòng chảy khuấy trộn.

2. Ý nghĩa của chỉ số DO

DO cao (≥5 mg/L): Nước sạch, phù hợp cho hầu hết sinh vật sống.

DO thấp (<3 mg/L): Môi trường thiếu oxy, cá dễ bị chết ngạt, vi sinh xử lý hữu cơ hoạt động kém.

DO rất thấp (<1 mg/L): Trạng thái yếm khí, sinh ra mùi hôi (H₂S), nước ô nhiễm nặng.

3. Ứng dụng của DO trong quan trắc

Chỉ số DO được dùng để:

Đánh giá nước mặt (sông, hồ).

Theo dõi nước nuôi trồng thủy sản.

Kiểm tra nước thải đầu ra trước khi xả.

Điều chỉnh hệ thống xử lý nước thải (bể aerotank luôn cần DO 2–4 mg/L).

4. Tại sao cần đo DO?

Vì DO giảm ngay khi nước bị ô nhiễm hữu cơ, nên đây là chỉ số cảnh báo nhanh mức độ sạch – bẩn của nước:

Nước nhiều chất hữu cơ → vi sinh phân hủy → tiêu thụ O₂ → DO giảm.

5. Dụng cụ đo DO

Bút đo DO, máy cầm tay (Hanna, Milwaukee, YSI).

Máy đa chỉ tiêu đo cùng lúc pH/DO/EC.

Đầu dò quang học (optical DO): chính xác, ổn định, ít phải hiệu chuẩn.

II. DO bao nhiêu là đạt chuẩn theo QCVN?

Theo QCVN 08:2023/BTNMT (Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước mặt) thì ngưỡng DO như sau:

Mức chất lượng (Class)	DO (mg/L) ≥
A	6,0
B	5,0
C	4,0
D	2,0

Giải thích:

Mức A là chất lượng tốt, oxy hòa tan cao → phù hợp để nước sử dụng sinh hoạt, bơi,… 

Mức D là chất lượng rất kém, DO rất thấp → ảnh hưởng lớn đến thủy sinh. 

Nếu là nước biển / nước ven bờ (coastal water), theo QCVN 10:2023/BTNMT, DO ≥ 5 mg/L để bảo vệ hệ sinh thái.

DO “đạt chuẩn” theo các QCVN / TCVN chính

Nước mặt (QCVN 08:2023/BTNMT) — phân lớp chất lượng A → D:

Lớp A: DO ≥ 6,0 mg/L.

Lớp B: DO ≥ 5,0 mg/L.

Lớp C: DO ≥ 4,0 mg/L.

Lớp D: DO ≥ 2,0 mg/L. 

Nước biển / ven bờ (QCVN 10:2023/BTNMT) — để bảo vệ hệ sinh thái dưới nước: DO ≥ 5 mg/L. 

CSDL Chính Phủ

Nước nuôi trồng thủy sản (TCVN 13952:2024 — nước ngọt) — giá trị khuyến nghị/giới hạn: DO ≥ 4,0 mg/L cho đa số nuôi; với một vài loài (ví dụ cá tra) có mức chịu đựng thấp hơn (tham khảo ghi chú trong tiêu chuẩn: có thể chấp nhận khoảng ≥ 2,0 mg/L cho loài đặc thù). 

Nước thải — hầu hết các QCVN/Nghị định quy định giới hạn các thông số ô nhiễm (BOD, COD, TSS, hóa chất độc hại…), không phổ biến quy định hay giới hạn DO trực tiếp trong tiêu chuẩn nước thải xả; DO của dòng xả thường được đánh giá dựa trên ảnh hưởng tới nguồn tiếp nhận. (Tham khảo QCVN 40:2025 và các QCVN liên quan).

🔗 Mối quan hệ giữa DO và BOD

1. BOD tăng ⇒ DO giảm

BOD (Biochemical Oxygen Demand) = lượng oxy DO mà vi sinh cần để phân hủy chất hữu cơ trong nước.

Khi nước có nhiều chất hữu cơ (rác, phân, nước thải,…), vi sinh hoạt động mạnh → tiêu thụ nhiều oxy.

Oxy bị tiêu thụ càng nhiều ⇒ DO trong nước giảm nhanh.

➡️ BOD và DO là hai giá trị tỉ lệ nghịch.

2. Nước bẩn → BOD cao → DO thấp

Khi DO giảm xuống < 3 mg/L, cá và sinh vật thủy sinh bắt đầu stress, dễ chết ngạt.

Nếu DO < 1 mg/L → nước chuyển sang yếm khí, sinh khí độc H₂S → mùi hôi thối.

=> Đây là dấu hiệu ô nhiễm hữu cơ nặng.

3. Nước sạch → BOD thấp → DO cao

Ít chất hữu cơ ⇒ vi sinh không cần tiêu thụ nhiều oxy.

DO duy trì ở mức cao (≥ 5 mg/L) → nước đạt tiêu chuẩn A, B theo QCVN 08:2023.

Mức ô nhiễm	BOD	DO	Nhận xét
Rất sạch	Rất thấp (<2 mg/L)	Cao (≥6 mg/L)	Nước mặt cấp sinh hoạt
Trung bình	3–6 mg/L	4–5 mg/L	Nước sông, hồ thường gặp
Ô nhiễm	>10 mg/L	<3 mg/L	Cá chết, bốc mùi
Rất ô nhiễm	>20 mg/L	~0 mg/L	Nước thải chưa xử lý

5. Trong hệ thống xử lý nước thải

Ở bể Aerotank: DO phải giữ 2–4 mg/L để vi sinh hiếu khí “ăn” chất hữu cơ → giảm BOD.

Nếu DO thấp hơn 1.5 mg/L → vi sinh yếu đi → BOD đầu ra tăng → xả thải không đạt.

=> Muốn giảm BOD thì phải duy trì DO đủ cao.

“BOD là thứ làm mất DO, còn DO đủ thì mới xử lý được BOD.”

Tuvanmoitruonghn.com - Tư vấn môi trường Hà Nội

_________________
Quan trắc môi trường, quan trắc môi trường định kỳ, dịch vụ quan trắc môi trường, phân tích mẫu môi trường, phòng thí nghiệm môi trường, công ty môi trường uy tín, dịch vụ môi trường Hà Nội, lập báo cáo đánh giá tác động môi trường, ĐTM, tư vấn môi trường, hồ sơ môi trường doanh nghiệp, xin giấy phép môi trường, lập báo cáo ĐTM, lập kế hoạch bảo vệ môi trường, đăng ký sổ chủ nguồn thải, báo cáo công tác bảo vệ môi trường, hồ sơ cấp phép xả thải, giấy phép môi trường, hồ sơ môi trường cho nhà máy sản xuất, tư vấn thủ tục môi trường, phân tích nước thải, khí thải, bụi, lấy mẫu quan trắc nước thải, lấy mẫu khí thải ống khói, đo đạc môi trường lao động, đo tiếng ồn, độ rung, ánh sáng, đo vi khí hậu nơi làm việc, dịch vụ môi trường cho nhà máy, hồ sơ môi trường cho cơ sở sản xuất, báo cáo môi trường cho khu công nghiệp, hồ sơ môi trường cho trạm xăng, nhà hàng, khách sạn, quan trắc môi trường Hà Nội, tư vấn môi trường Hà Nội, công ty môi trường tại Hà Nội, lập hồ sơ môi trường Bắc Ninh, lập hồ sơ môi trường Hưng Yên, lập hồ sơ môi trường Hải Phòng, dịch vụ môi trường Hưng Yên,dịch vụ môi trường Hà Nội,dịch vụ môi trường Bắc Ninh,dịch vụ môi trường Phú Thọ,quan trắc môi trường định kỳ, dịch vụ quan trắc môi trường, quan trắc nước thải, khí thải, không khí, phân tích mẫu nước, mẫu đất, khí thải, đo môi trường lao động, tiếng ồn, vi khí hậu, lập hồ sơ môi trường doanh nghiệp, tư vấn lập báo cáo ĐTM, kế hoạch bảo vệ môi trường, đề án bảo vệ môi trường đơn giản, báo cáo công tác bảo vệ môi trường, xin giấy phép môi trường, giấy phép xả thải, sổ đăng ký chủ nguồn thải, giấy phép khai thác nước ngầm, cấp phép xử lý chất thải nguy hại, tư vấn môi trường trọn gói, tư vấn hồ sơ môi trường nhà máy, dịch vụ môi trường cho khu công nghiệp, tư vấn pháp lý môi trườn, đo tiếng ồn nơi làm việc, đo độ rung, ánh sáng, bụi, khí độc, đo vi khí hậu, hơi khí độc, nhiệt độ, đánh giá điều kiện lao động, báo cáo ĐTM là gì, thủ tục xin giấy phép môi trường, chi phí quan trắc môi trường bao nhiêu, quy trình quan trắc môi trường định kỳ, hồ sơ môi trường doanh nghiệp gồm những gì, thời gian thực hiện hồ sơ môi trường, quy định mới về bảo vệ môi trường, mẫu báo cáo quan trắc định kỳ, quan trắc môi trường , quan trắc môi trường định kỳ , phân tích mẫu nước , phân tích mẫu khí thải , đo môi trường lao động , đo tiếng ồn , đo bụi , đo vi khí hậu , lấy mẫu nước thải , đo ánh sáng , quan trắc khí thải ống khói , đo hơi khí độc , đo vi sinh trong không khí, báo cáo ĐTM , kế hoạch bảo vệ môi trường , đề án bảo vệ môi trường , hồ sơ môi trường doanh nghiệp , hồ sơ môi trường nhà máy , báo cáo công tác bảo vệ môi trường , báo cáo quản lý chất thải , hồ sơ xả thải, xin giấy phép môi trường , giấy phép xả thải , đăng ký sổ chủ nguồn thải , giấy phép khai thác nước ngầm , giấy phép xử lý chất thải nguy hại , hồ sơ cấp phép môi trường,
_________________