loading...
CÁC ĐỊNH DẠNG VÀ CÔNG CỤ TẠO EBOOK
Nội dung
I. Một số thuật ngữ, khái niệm liên quan
II. Các định dạng Ebook
II.A. Các định dạng Ebook chính
II.B. Một số định dạng Ebook khác
Bảng tổng hợp so sánh các định dạng ebook
III. Giới thiệu một số công cụ tạo Ebook tiêu biểu
Kết luận
Phụ lục: Danh sách link tham khảo các công cụ tạo Ebook
- Công nghệ DRM:
Công nghệ DRM (Digital Rights Management) cho phép chủ sở hữu nội dung số như nhạc, phim, sách, phần mềm… kiểm soát thông tin của họ bằng cách hạn chế số lượng sao chép, thời gian sử dụng…
DRM hoạt động thế nào? DRM sẽ xáo trộn thông tin trong file để người sử dụng không thể đọc được trừ khi có khóa mã hợp pháp. Các file nhạc DRM có thể được gửi qua Internet nhưng trở nên vô dụng với những ai không trả tiền mua chúng.
Ai sử dụng DRM? Mạng chia sẻ file ngang hàng, công nghệ nén MP3 và sự phổ biến của băng rộng không dây đã khiến nạn tải lậu tăng cao. Do đó, các xưởng phim nằm trong số những công ty đầu tiên ứng dụng DRM cho định dạng DVD, tiếp đến là các hãng thu âm. Một số công ty sản xuất CD cũng cho ra mắt sản phẩm chỉ có thể phát trực tiếp từ đĩa chứ không thể copy vào máy tính.
Hạn chế của DRM? Một trong những vấn đề lớn là các công nghệ DRM không tương thích với nhau, vì thế người sử dụng không nghe nhạc tải từ dịch vụ Napster trên iPod được. Thay đổi nhà cung cấp nhạc hoặc máy nghe nhạc đồng nghĩa với việc những ca khúc mà họ mua trước đó không còn hiệu lực.
- Định dạng Reflowable và Unreflowable:
Có 2 định dạng nội dung file ebook cơ bản: Reflowable và Unreflowable.
Reflowable là dạng tài liệu mà các chữ cái có thể phóng to, thu nhỏ, đổi font… để hiển thị vừa vặn với màn hình thiết bị một cách dễ dàng. Nói một cách dễ hiểu, khi bạn chỉnh lại kích cỡ của cửa sổ hiển thị thì các dòng chữ sẽ được tự động chỉnh lại sao cho phù hợp với lề phải của trang văn bản, khi hết dòng thì tự động xuống dòng. Các định dạng dạng này như HTML, EPUB, MOBI…
Unreflowable (hay còn gọi là Fixed-layout) là dạng tài liệu giữ nguyên được format, giữ nguyên y xì trải nghiệm đọc trên mọi thiết bị, và rất tốt cho in ấn. Điển hình của định dạng này là PDF.
Xu hướng tương lai đương nhiên là đọc trên nhiều thiết bị với kích cỡ màn hình khác nhau nhiều, do đó Reflowable sẽ là chuẩn mực tốt.
Định dạng ePub (viết tắt của Electronic Publication) là một định dạng file chuẩn được dùng cho việc lưu trữ và đọc ebook trên các thiết bị di động phát triển bởi International Digital Publishing Forum (IDPF). Đây là định dạng được thiết kế sao cho những văn bản hiển thị trên màn hình có thể được tối ưu hóa cho các thiết bị hiển thị cụ thể được sử dụng bởi người đọc file ePub. Tiền thân của ePub chính là chuẩn Open eBook (OEB) đưa ra năm 1999. Phiên bản Epub 2 được giới thiệu năm 2007, phiên bản Epub 3 ra đời năm 2011 với nhiều cập nhật đáng kể.
Kiểu file: .epub
Đặc điểm chính:
Định dạng Mobipocket dựa trên các tiêu chuẩn Open eBook (OEB) sử dụng XHTML và có thể bao gồm JavaScript, được sử dụng với bộ đọc riêng. Mobi ban đầu được thiết kế dành cho các PDA và sau này là điện thoại thông minh. Sau khi mua lại công ty tạo ra định dạng này, Amazon đã phát triển Mobi thành cơ sở cho các định dạng eBook dành riêng cho Kindle. Mobi hỗ trợ quản lý đầy đủ các quyền quản lý tài sản kỹ thuật số (DRM), nhưng những tài liệu Mobi chưa được mã hóa vẫn có thể được đọc tốt trên Kindle mà không gặp bất cứ khó khăn nào.
Kiểu file: .prc; .mobi
Đặc điểm chính:
Kiểu file: .azw3; .azw; .kf8
Đây là các định dạng ebook độc quyền của Amazon, dựa trên định dạng MOBI. Có 4 định dạng là:
Kiểu file: .pdf
PDF là định dạng phát minh bởi Adobe từ 1993 và là một trong những định dạng file được sử dụng rộng rãi nhất. PDF không hỗ trợ định dạng Reflowable. Do được thiết kế cho mục đích để in nên kích thước của trang mặc định là cỡ A4 hoặc Letter. Điều này khiến cho việc hiển thị ebook trên các thiết bị có màn hình nhỏ gặp nhiều bất tiện. Người đọc buộc phải sử dụng chức năng zoom kết hợp cuộn trang để có thể đọc hết dòng chữ.
Các đặc điểm khác:
Kiểu file: .nook
NOOK Kids hay ePib là định dạng dành cho các thiết bị Barnes & Noble Nook. Nó được thiết kế đặc biệt dành cho ebook cho trẻ em và được “bọc” dưới định dạng EPUB. Định dạng này có một vài tính năng hữu ích như ghi âm thanh thuyết minh (âm thanh không nén), tùy chọn phóng to từng vùng, nhưng không cho phép nhúng video, không hỗ trợ làm nổi bật (highlighting) đoạn văn bản khi phát âm thanh thuyết minh, không hỗ trợ zoom trang. Nó sử dụng dạng layout cố định chứ không phải định dạng Reflowable.
Là dịnh dạng sử dụng trong công cụ iBook Author dành cho các thiết bị của Apple, xây dựng dựa trên chuẩn EPUB.
Kiểu file: .ibooks
Đặc điểm chính:
Kiểu file: .lrf; .lrx
Định dạng ebook này ban đầu được sử dụng bởi Tập đoàn Sony. Đó là một định dạng riêng, nhưng một số phần mềm đọc cho máy tính thông thường, đặc biệt là trong Linux, có thể đọc được. Các tập tin có phần mở rộng .LRX dành cho ebook được mã hóa DRM. Gần đây, Sony đã chuyển đổi các ebook của họ từ BBeB sang ePub và phát hành các ebook mới dưới dạng EPUB.
Kiểu file: .chm
Định dạng CHM là một định dạng riêng của Microsoft dựa trên HTML. Theo đó, nhiều trang và đồ họa nhúng được sắp xếp cùng với dữ liệu đặc tả (metadata) trong một file nén duy nhất. Ngược lại, trong HTML, một trang web sẽ bao gồm nhiều file (riêng lẻ) HTML và các file hình ảnh đi kèm.
Kiểu file: .zip
DAISY là chuẩn mở dựa trên XML đưa ra bởi hiệp hội DAISY (Digital Accessible Information SYstem) dành cho người khuyết tật. Định dạng DAISY được hỗ trợ quốc tế rộng rãi với các tính năng đa phương tiện, điều hướng và đồng bộ hóa. Một số các định dạng DAISY đã được pháp luật tại Hoa Kỳ chấp nhận làm chuẩn xây dựng sách giáo khoa và tài liệu giảng dạy để cung cấp cho học sinh khuyết tật.
Định dạng DAISY đã được thiết kế theo các tiêu chuẩn mở EPUB, và dự kiến sẽ hội tụ đầy đủ tính năng với phiên bản EPUB3.
Kiểu file: .djvu
DjVu là một định dạng chuyên để lưu trữ tài liệu từ máy quét ảnh. Nó bao gồm các bộ nén tiên tiến tối ưu hóa cho hình ảnh màu thấp, chẳng hạn như tài liệu văn bản. Những file riêng lẻ có thể chứa một hoặc nhiều trang. DjVu không thể hỗ trợ định dạng Reflowable.
Các hình ảnh chứa trang tài liệu được chia thành các lớp riêng biệt (ví dụ như ảnh nhiều màu, độ phân giải thấp, lớp nền thì sử dụng nén lỏng (lossy), còn ảnh ít màu sắc, độ phân giải cao, lớp cảnh thì dùng nén chặt (tighly)), mỗi ảnh nén được thực hiện bằng phương pháp tốt nhất có thể. Định dạng được thiết kế để giải nén rất nhanh chóng, thậm chí còn nhanh hơn so với các định dạng dựa trên vector.
Ưu điểm của DjVu là nó có thể dùng bản quét có độ phân giải cao (300-400 DPI), đủ tốt cho cả việc đọc và in ấn trên màn hình, và lưu nó rất hiệu quả. Hàng vài chục ảnh quét đen trắng độ phân giải 300 DPI có thể được lưu trữ ít hơn 1MB.
Kiểu file: .fb2
FictionBook là một định dạng ebook phổ biến dựa trên XML, được hỗ trợ bởi bộ đọc miễn phí như FBReader, Okular, CoolReader, BeBook và STDU Viewer.
Khác với các định dạng ebook thường thấy, FictionBook chỉ bao gồm một file XML duy nhất. Các ảnh được chuyển thành mã cơ số 64 và đặt bên trong thẻ <binary>, vì vậy kích thước của ảnh được nhúng tăng lên khoảng 37%. Thông thường các file FictionBook được lưu trữ dưới dạng nén Zip và hầu hết các phần cứng và phần mềm đọc đều có thể làm việc trực tiếp với các file dạng nén đó. Các dữ liệu mô tả và dữ liệu thuần văn bản được lưu ở đầu file, trong khi dữ liệu hình ảnh năng hơn được đặt cuối cùng. Điều này cho phép phần mềm đọc có thể bắt đầu xử lý file FictionBook trước khi đọc hết toàn bộ file.
Theo định dạng này, tất cả các dữ liệu đặc tả (metadata) ebook, chẳng hạn như tên tác giả, tiêu đề, và nhà xuất bản, cũng có mặt trong file ebook. Do đó định dạng này thuận tiện cho việc xử lý tự động, lập chỉ mục và quản lý bộ sưu tập ebook. Đây cũng là điểm thuận lợi để lưu trữ sách trong đó cho sau đó tự động chuyển đổi sang định dạng khác.
FictionBook hỗ trợ định dạng Reflowable, không hỗ trợ DRM.
Kiểu file: .pkg
Một file Newton duy nhất có thể chứa nhiều sách (ví dụ, ba cuốn sách của một bộ ba có thể được đóng gói cùng nhau). Tất cả các hệ thống chạy hệ điều hành Newton (phổ biến nhất bao gồm Newton MessagePads, eMates, Siemens Secretary Stations, Motorola Marcos, Digital Ocean Seahorses và Tarpons) đã được hỗ trợ sẵn cho việc xem sách định dạng Newton. Các định dạng gói Newton đã được phát hành cho công chúng bởi Newton Inc trước khi công ty này sáp nhập vào vào Apple. Do đó các định dạng được cho là mở và nhiều người khác nhau đã viết bộ đọc cho nó.
Định dạng Newton không có hỗ trợ cho DRM hoặc mã hóa. Hỗ trợ liên kết nội bộ, cho phép chèn nhiều bảng nội dung và các chỉ mục, cho phép nhúng hình ảnh, và thậm chí hỗ trợ một số tính năng kịch bản tương tác.
Chú giải:
(1): Tùy thuộc bộ đọc.
(2): Phiên bản Epub 3.
(3): Nhúng flash.
(4): Hỗ trợ bảng trong phiên bản FictionBook 2.1, không hỗ trợ trong phiên bản 2.0.
Bản quyền sử dụng: có phí
Website tham khảo: http://ultimateebookcreator.com/
The Ultimate eBook Creator (UEC) là một hệ thống hoàn chỉnh với ba sản phẩm trong một: Trình soạn thảo, trình tạo eBook (các định dạng MOBI, EPUB, PDF, MS Word), trình biên tập.
UEC sử dụng bộ soạn thảo chuyên nghiệp WYSIWYG:
Tạo file ebook: Xuất thành file ebook hoàn chỉnh dưới các định dạng sau:
Bản quyền sử dụng: có phí
Website tham khảo: http://www.ebookmaestro.com/
EBook Maestro Pro được trang toptenreviews.com đánh giá là phần mềm tạo ebook tốt nhất hiện tại. Các tính năng nổi bật của Maestro bao gồm:
Bản quyền sử dụng: miễn phí, mã nguồn mở
Website tham khảo: http://calibre-ebook.com/
Calibre hỗ trợ rất nhiều định dạng khác nhau, từ định dạng phổ biến như: HTML, LIT, PDF, PRC, PDB, RTF, TXT đến những định dạng kém phổ biến hơn: CBZ, CBR, CBC, EPUB, FB2, MOBI, ODT, PML, RB.
Calibre cũng có khả năng chuyển đổi định dạng ebook rất mạnh mẽ, các định ra mà phần mềm này có thể xuất ra là: EPUB, FB2, OEB, LIT, LRF, MOBI, PDB, PML, RB, PDF, TXT. Nếu những ai dùng thiết bị đọc sách chuyên nghiệp như Sony Reader, Amazon Kindle, Bookeen Cybook hoặc iPhone/iPod Touch, điện thoại Android thì điều này thật sự hữu ích.
Ngoài ra, Calibre còn có các tính năng:
- Tính năng quản lý thư viện ebook, hỗ trợ đồng bộ với các thiết bị cầm tay.
- Cập nhật tin tức, và chuyển thành ebook.
- Cập nhật thông tin ebook qua mạng.
- Bản thân Calibre không có tính năng gỡ bỏ DRM của các ebook thương mai nhưng có thể cài thêm plug-ins để làm việc đó.
Calibre có nhiều phiên bản để chạy trên nhiều môi trường khác nhau như: Windows, Linux, Mac.
Bản quyền sử dụng: miễn phí, mã nguồn mở
Website tham khảo: https://code.google.com/p/sigil/
Sigil là công cụ tạo ebook định dạng EPUB, có các đặc tính sau:
Bản quyền sử dụng: miễn phí
Website tham khảo: http://www.mobipocket.com/
Mobipocket Creator là phần mềm dùng để tạo các ebook có định dạng PRC, dùng để đọc trên mobipocket hay trên máy tính. Chương trình cho phép tạo file ebook PRC từ các file PDF, Word HTML và TXT (Text Document).
Ngoài việc tạo file PRC, chương trình còn hỗ trợ chuyển đổi qua lại giữa các định dạng: PRC, PDF, HTML, TXT.
Giao diện chương trình sáng sủa, đẹp, và sử dụng cũng khá tiện.
Bản quyền sử dụng: có phí
Website tham khảo: http://www.jutoh.com/
Các đặc tính:
Bản quyền sử dụng: miễn phí
Website tham khảo: http://www.apple.com/ibooks-author/
iBooks Author miễn phí hoàn toàn, chỉ chạy trên MacOS và sản phẩm của nó chỉ hỗ trợ tốt nhất cho iPad mà thôi (định dạng ibooks). Bạn sẽ không tạo được ebook định dạng epub để cho các thiết bị khác, đơn giản vì nó sẽ mất các hiệu ứng. iBooks Author cũng hỗ trợ bạn xuất file dạng pdf, tuy nhiên nó cũng mất hết hiệu ứng và cũng không khác những ebook thường khác.
iBooks Author có ưu điểm là đơn giản, tự động hóa các bước, không tốn nhiều công sức. Với iBooks Author thì việc bạn cần làm là tập trung vào nội dung ebook mà thôi, tất cả những công việc linh tinh khác như tạo chỉ mục, tạo link liên kết, tạo bảng giải mã … đã được tự động làm hết.
Với việc phát hành iBooks Author và cho phép người dùng cá nhân phát hành sách trên iTunes Store, Apple đã có một bước đi rất hay. Động thái này giúp cho họ có thể kêu gọi được nhiều nguồn hơn để làm phong phú thư việc sách điện tử của mình.
Bản quyền sử dụng: có phí
Website tham khảo: http://kindlewriter.co.uk/
Kindle Writer là công cụ tạo ebook cho các thiết bị Kindle của Amazon. Phần mềm này cũng có các phiên bản cho từng môi trường Windows, Linux, Mac. Cũng tích hợp bộ soạn thảo trực quan, kiểm tra chính tả, import các file HTML, Text. Ngoài ra, nó có tích hợp tính năng upload trực tiếp Kindle Direct Publishing (KDP) lên kho sách Amazon.
Bản quyền sử dụng: có phí
Website tham khảo: http://www.ebookswriter.com/
EBooksWriter hỗ trợ nhiều định dạng ebook khác nhau bao gồm EPUB, MOBI. Ngoài việc xuất ra các ebook theo các định dạng đó, EBooksWriter còn cho phép đóng gói tất cả trong một file EXE nhờ đó ebook có thể tự kích hoạt mà không cần cài thêm trình đọc.
EBooksWriter hỗ trợ DRM cho phép người tạo bảo vệ ebook không cho in, không cho copy, thiết lập mật khẩu, giới hạn ngày sử dụng. Ngoài ra, công cụ này còn hỗ trợ tìm kiếm toàn văn trong quản lý, tra cứu ebook.
Bản quyền sử dụng: có phí
Website tham khảo: http://www.softwaredownloadcentre.com/software/mepub-builder.php
MePub Builder là công cụ tạo eBook định dạng EPUB đơn giản nhưng mạnh mẽ. Nó giúp bạn tạo ra eBook EPUB một cách nhanh chóng và hiệu. Phần mềm này giúp xây dựng ebook định dạng EPUB từ hình ảnh (jpg / bmp / png / .tiff / gif), PDF (pdf), MS Word (doc / docx), Text (txt), HTML (html / htm), CHM (chm). Nó thậm chí còn bảo tồn các văn bản, cột, bảng biểu, siêu liên kết, hình ảnh, đồ họa, và bố cục của tài liệu gốc trên ebook tạo ra. Đặc biệt công cụ này cho phép chuyển đổi cả các file PDF đã được bảo vệ (không cho in và copy) sang ebook ePub. Các file PDF cài đặt mật khẩu để mở cũng được chuyển sang ebook ePub.
Bản quyền sử dụng: miễn phí + có phí (bản pro)
Website tham khảo: http://www.zinepal.com/
Đây là công cụ tạo ebook online (dưới dạng website dịch vụ). Người tạo có thể chuyển đổi các trang web, các feed (như RSS) thành các ebook có định dạng PDF, ePub, Amazon Kindle và Mobipocket. Nếu bạn nhập địa chỉ một feed Zinepal sẽ hiển thị danh sách các bài viết thu được, mỗi bài sẽ là một “câu chuyện” trong cuốn sách cần tạo. Bạn có thể thêm bớt, soạn thảo các “câu chuyện” đó, định dạng tiêu đề, nội dung… Khi hoàn tất bạn có thể lựa tải về ebook đó dưới dạng file PDF, ePub hoặc MOBI.
Bản quyền sử dụng: miễn phí
Website tham khảo: http://liber.io/
Đây cũng là một công cụ tạo ebook dạng online rất tiện dụng. Hệ thống chấp nhận nhiều loại file đầu vào như MS Word, MS Powerpoint, PDF, HTML… rồi tự động bóc tách nội dung và chuyển đổi sang định dạng ePub. Hệ thống được tích hợp với Google Drive để quản lý file và hỗ trợ các định dạng đầu ra ePub 2, ePub 3, MOBI.
Ngoài các công cụ tạo ebook kể trên còn nhiều các công cụ khác có tính năng tương đương, bao gồm cả các công cụ online. Một số ít các công cụ này có tích hợp sẵn công cụ soạn thảo, biên tập còn lại là dưới dạng công cụ chuyển đổi từ các file (nguyên liệu) đầu vào (HTML, PDF, DOC, TXT…). Phần lớn các công cụ đều hỗ trợ định dạng ePub là chuẩn mở và phổ biến nhất hiện nay.
Cùng với sự phát triển đa dạng của ebook, của các loại hình thiết bị số và môi trường ứng dụng, ngày càng có nhiều định dạng ebook ra đời. Trong đó có một số định dạng độc quyền, dùng riêng cho một loại hình thiết bị hay dùng riêng cho một hãng nào đó. Các định dạng theo chuẩn mở có xu hướng được sử dụng rộng rãi hơn và có nhiều công cụ hỗ trợ hơn. EPUB chính là định dạng được sử dụng rộng rãi nhất hiện nay. Phiên bản ePub 3 ra đời đã khắc phục được các hạn chế mà phiên bản cũ gặp phải.
Không tính đến các trình đọc ebook, chỉ riêng các phần mềm tạo ebook hiện có khá nhiều, bao gồm cả công cụ chạy offline và online, loại miễn phí và có phí, loại mã nguồn mở và mã đóng, trong đó nhiều phần mềm hỗ trợ các môi trường Windows, Linux, Mac. Điểm chung nhất của các công cụ tạo ebook là đều hỗ trợ chuyển đổi giữa các định dạng ebook phổ biến nhằm đáp ứng nhu cầu quảng bá ebook trên nhiều môi trường khác nhau.
Như vậy, người dùng có nhiều lựa chọn công cụ tạo ebook cho mình. Tuy nhiên, lựa chọn công cụ nào là tùy thuộc vào tình huống tạo một ebook cụ thể, nói cách khác người dùng cần xác định các định dạng của ebook cần tạo rồi mới chọn công cụ. Có thể dựa trên một số thông tin sau:
1. Ultimate eBook Creator: http://ultimateebookcreator.com/
2. Mobipocket Creator: http://www.mobipocket.com/
3. Anthemion Software Jutoh: http://www.jutoh.com/
4. Flipb: http://flipb.com/
5. ePaperFlip: http://www.epaperflip.com/
6. PUB HTML5: http://pubhtml5.com/
7. Kvisoft: http://www.kvisoft.com/
8. 3D Issue: http://www.3dissue.com/
9. Glogster: www.glogster.com
10. KooBits: http://www.koobits.com/
11. Leanpub: https://leanpub.com/
12. Liberio: http://liber.io/
13. Epubor: http://www.epubor.com/
14. NATATA: http://natata.hn3.net/download_ebook_compiler.html
15. Zinepal: http://www.zinepal.com/
16. Maestro: http://www.ebookmaestro.com/
17. eBooks Compiler: http://www.ebookscompiler.com/
18. DeskTop Author: http://www.desktopauthor.com/
19. Ebook Maker: http://sndlab.net/ebookMaker/
20. Kindle Writer: http://kindlewriter.co.uk/
21. iBooks Author: http://www.apple.com/ibooks-author/
22. EBooksWriter: http://www.ebookswriter.com/
23. E-Book Compiler: http://ebookcompiler.com/
24. MePub Builder: http://www.softwaredownloadcentre.com/software/mepub-builder.php
25. iPubsoft: http://www.ipubsoft.com/epub-creator/
26. ePub Creator: http://www.epubcreator.net/
27. Scrivener: http://www.literatureandlatte.com/scrivener.php
28. Calibre: http://calibre-ebook.com/
29. Sigil: https://code.google.com/p/sigil/
30. eBook Starter: http://www.ebookstarter.com/index2.htm
Nội dung
I. Một số thuật ngữ, khái niệm liên quan
II. Các định dạng Ebook
II.A. Các định dạng Ebook chính
II.B. Một số định dạng Ebook khác
Bảng tổng hợp so sánh các định dạng ebook
III. Giới thiệu một số công cụ tạo Ebook tiêu biểu
- Ultimate eBook Creator
- Maestro
- Calibre
- Sigil
- Mobipocket Creator
- Anthemion Software Jutoh
- iBooks Author
- Kindle Writer
- EBooksWriter
- MePub Builder
- Zinepal
- Liberio
Kết luận
Phụ lục: Danh sách link tham khảo các công cụ tạo Ebook
I. Một số thuật ngữ, khái niệm liên quan
- Công nghệ DRM:
Công nghệ DRM (Digital Rights Management) cho phép chủ sở hữu nội dung số như nhạc, phim, sách, phần mềm… kiểm soát thông tin của họ bằng cách hạn chế số lượng sao chép, thời gian sử dụng…
DRM hoạt động thế nào? DRM sẽ xáo trộn thông tin trong file để người sử dụng không thể đọc được trừ khi có khóa mã hợp pháp. Các file nhạc DRM có thể được gửi qua Internet nhưng trở nên vô dụng với những ai không trả tiền mua chúng.
Ai sử dụng DRM? Mạng chia sẻ file ngang hàng, công nghệ nén MP3 và sự phổ biến của băng rộng không dây đã khiến nạn tải lậu tăng cao. Do đó, các xưởng phim nằm trong số những công ty đầu tiên ứng dụng DRM cho định dạng DVD, tiếp đến là các hãng thu âm. Một số công ty sản xuất CD cũng cho ra mắt sản phẩm chỉ có thể phát trực tiếp từ đĩa chứ không thể copy vào máy tính.
Hạn chế của DRM? Một trong những vấn đề lớn là các công nghệ DRM không tương thích với nhau, vì thế người sử dụng không nghe nhạc tải từ dịch vụ Napster trên iPod được. Thay đổi nhà cung cấp nhạc hoặc máy nghe nhạc đồng nghĩa với việc những ca khúc mà họ mua trước đó không còn hiệu lực.
- Định dạng Reflowable và Unreflowable:
Có 2 định dạng nội dung file ebook cơ bản: Reflowable và Unreflowable.
Reflowable là dạng tài liệu mà các chữ cái có thể phóng to, thu nhỏ, đổi font… để hiển thị vừa vặn với màn hình thiết bị một cách dễ dàng. Nói một cách dễ hiểu, khi bạn chỉnh lại kích cỡ của cửa sổ hiển thị thì các dòng chữ sẽ được tự động chỉnh lại sao cho phù hợp với lề phải của trang văn bản, khi hết dòng thì tự động xuống dòng. Các định dạng dạng này như HTML, EPUB, MOBI…
Unreflowable (hay còn gọi là Fixed-layout) là dạng tài liệu giữ nguyên được format, giữ nguyên y xì trải nghiệm đọc trên mọi thiết bị, và rất tốt cho in ấn. Điển hình của định dạng này là PDF.
Xu hướng tương lai đương nhiên là đọc trên nhiều thiết bị với kích cỡ màn hình khác nhau nhiều, do đó Reflowable sẽ là chuẩn mực tốt.
II. Các định dạng Ebook
II.A. Các định dạng Ebook chính
II.A.1. EPUB
Định dạng ePub (viết tắt của Electronic Publication) là một định dạng file chuẩn được dùng cho việc lưu trữ và đọc ebook trên các thiết bị di động phát triển bởi International Digital Publishing Forum (IDPF). Đây là định dạng được thiết kế sao cho những văn bản hiển thị trên màn hình có thể được tối ưu hóa cho các thiết bị hiển thị cụ thể được sử dụng bởi người đọc file ePub. Tiền thân của ePub chính là chuẩn Open eBook (OEB) đưa ra năm 1999. Phiên bản Epub 2 được giới thiệu năm 2007, phiên bản Epub 3 ra đời năm 2011 với nhiều cập nhật đáng kể.
Kiểu file: .epub
Đặc điểm chính:
- Dựa trên XHTML và XML: Epub 2 được xây dựng với XHTML 1.1 and CSS2, Epub 3 được xây dựng với XHTML5 và CSS3.
- Hỗ trợ định dạng Reflowable.
- Hỗ trợ DRM.
- Hỗ trợ nhúng siêu dữ liệu (metadata).
- Hỗ trợ nội dung âm thanh và video (phụ thuộc vào thiết bị hỗ trợ).
- Phiên bản Epub 3 có hỗ trợ định dạng công thức.
II.A.2. Mobipocket
Định dạng Mobipocket dựa trên các tiêu chuẩn Open eBook (OEB) sử dụng XHTML và có thể bao gồm JavaScript, được sử dụng với bộ đọc riêng. Mobi ban đầu được thiết kế dành cho các PDA và sau này là điện thoại thông minh. Sau khi mua lại công ty tạo ra định dạng này, Amazon đã phát triển Mobi thành cơ sở cho các định dạng eBook dành riêng cho Kindle. Mobi hỗ trợ quản lý đầy đủ các quyền quản lý tài sản kỹ thuật số (DRM), nhưng những tài liệu Mobi chưa được mã hóa vẫn có thể được đọc tốt trên Kindle mà không gặp bất cứ khó khăn nào.
Kiểu file: .prc; .mobi
Đặc điểm chính:
- Dựa trên XHTML.
- Hỗ trợ định dạng Reflowable.
- Có hỗ trợ DRM.
- Hỗ trợ nhúng siêu dữ liệu (metadata).
- Không hỗ trợ nội dung âm thanh và video.
II.A.3. Các định dạng Kindle
Kiểu file: .azw3; .azw; .kf8
Đây là các định dạng ebook độc quyền của Amazon, dựa trên định dạng MOBI. Có 4 định dạng là:
- AZW: Rất gần với định dạng MOBI, đôi khi có, đôi khi không hỗ trợ DRM. Công nghệ DRM là duy nhất cho Amazon Kindle.
- AZW1: cũng là định dạng TPZ (Topaz), khác định dạng AZW ở chỗ có thể nhúng kèm các font chữ trong chính file ebook. Định dạng này luôn có DRM.
- AZW4: AZW4 là một định dạng độc quyền của Amazon cho sách giáo khoa. Thực chất nó là định dạng PDF trong một “vỏ bọc” PDB (Palm Database File), và thường sử dụng với DRM. “Vỏ bọc” đó cung cấp phương thức DRM tương tự như được sử dụng trên định dạng Mobipocket của Kindle.
- KF8: (còn gọi là AZW3) là định dạng Kindle Fire của Amazon. Về cơ bản nó là định dạng ePub đóng gói trong “vỏ bọc” PDB với DRM Amazon. Ngoài Kindle Fire, định dạng này hiện tại đã được hỗ trợ bởi hầu hết các bộ đọc khác gần đây của Amazon, trở thành định dạng chủ yếu cho hầu hết các thiết bị Amazon Kindle.
II.A.4. PDF (Portable Document Format)
Kiểu file: .pdf
PDF là định dạng phát minh bởi Adobe từ 1993 và là một trong những định dạng file được sử dụng rộng rãi nhất. PDF không hỗ trợ định dạng Reflowable. Do được thiết kế cho mục đích để in nên kích thước của trang mặc định là cỡ A4 hoặc Letter. Điều này khiến cho việc hiển thị ebook trên các thiết bị có màn hình nhỏ gặp nhiều bất tiện. Người đọc buộc phải sử dụng chức năng zoom kết hợp cuộn trang để có thể đọc hết dòng chữ.
Các đặc điểm khác:
- Không xây dựng trên HTML mà dùng dạng code độc quyền.
- Hỗ trợ DRM: các file PDF có thể được mã hóa với hệ thống Adobe Content Server của Adobe hoặc người dùng tạo ebook có thể áp dụng mật khẩu bảo vệ vào file (tuy nhiên cũng không khó để phá bỏ).
- Hỗ trợ nội dung âm thanh và video.
II.B. Một số định dạng Ebook khác
II.B.1. NOOK Kids
Kiểu file: .nook
NOOK Kids hay ePib là định dạng dành cho các thiết bị Barnes & Noble Nook. Nó được thiết kế đặc biệt dành cho ebook cho trẻ em và được “bọc” dưới định dạng EPUB. Định dạng này có một vài tính năng hữu ích như ghi âm thanh thuyết minh (âm thanh không nén), tùy chọn phóng to từng vùng, nhưng không cho phép nhúng video, không hỗ trợ làm nổi bật (highlighting) đoạn văn bản khi phát âm thanh thuyết minh, không hỗ trợ zoom trang. Nó sử dụng dạng layout cố định chứ không phải định dạng Reflowable.
II.B.2. iBooks Author
Là dịnh dạng sử dụng trong công cụ iBook Author dành cho các thiết bị của Apple, xây dựng dựa trên chuẩn EPUB.
Kiểu file: .ibooks
Đặc điểm chính:
- Dựa trên XHTML 1.1 và CSS3.
- Hỗ trợ cả định dạng Reflowable và Unreflowable (fixed layout).
- Hỗ trợ DRM: Các file iBook Author không có sẵn DRM nhưng khi bán ebook trên iBookstore, Apple sử dụng DRM FairPlay của họ.
- Hỗ trợ nội dung âm thanh và video.
II.B.3. Broadband eBooks (BBeB)
Kiểu file: .lrf; .lrx
Định dạng ebook này ban đầu được sử dụng bởi Tập đoàn Sony. Đó là một định dạng riêng, nhưng một số phần mềm đọc cho máy tính thông thường, đặc biệt là trong Linux, có thể đọc được. Các tập tin có phần mở rộng .LRX dành cho ebook được mã hóa DRM. Gần đây, Sony đã chuyển đổi các ebook của họ từ BBeB sang ePub và phát hành các ebook mới dưới dạng EPUB.
II.B.4. Microsoft Compiled HTML Help
Kiểu file: .chm
Định dạng CHM là một định dạng riêng của Microsoft dựa trên HTML. Theo đó, nhiều trang và đồ họa nhúng được sắp xếp cùng với dữ liệu đặc tả (metadata) trong một file nén duy nhất. Ngược lại, trong HTML, một trang web sẽ bao gồm nhiều file (riêng lẻ) HTML và các file hình ảnh đi kèm.
II.B.5. DAISY – ANSI/NISO Z39.86
Kiểu file: .zip
DAISY là chuẩn mở dựa trên XML đưa ra bởi hiệp hội DAISY (Digital Accessible Information SYstem) dành cho người khuyết tật. Định dạng DAISY được hỗ trợ quốc tế rộng rãi với các tính năng đa phương tiện, điều hướng và đồng bộ hóa. Một số các định dạng DAISY đã được pháp luật tại Hoa Kỳ chấp nhận làm chuẩn xây dựng sách giáo khoa và tài liệu giảng dạy để cung cấp cho học sinh khuyết tật.
Định dạng DAISY đã được thiết kế theo các tiêu chuẩn mở EPUB, và dự kiến sẽ hội tụ đầy đủ tính năng với phiên bản EPUB3.
II.B.6. DjVU
Kiểu file: .djvu
DjVu là một định dạng chuyên để lưu trữ tài liệu từ máy quét ảnh. Nó bao gồm các bộ nén tiên tiến tối ưu hóa cho hình ảnh màu thấp, chẳng hạn như tài liệu văn bản. Những file riêng lẻ có thể chứa một hoặc nhiều trang. DjVu không thể hỗ trợ định dạng Reflowable.
Các hình ảnh chứa trang tài liệu được chia thành các lớp riêng biệt (ví dụ như ảnh nhiều màu, độ phân giải thấp, lớp nền thì sử dụng nén lỏng (lossy), còn ảnh ít màu sắc, độ phân giải cao, lớp cảnh thì dùng nén chặt (tighly)), mỗi ảnh nén được thực hiện bằng phương pháp tốt nhất có thể. Định dạng được thiết kế để giải nén rất nhanh chóng, thậm chí còn nhanh hơn so với các định dạng dựa trên vector.
Ưu điểm của DjVu là nó có thể dùng bản quét có độ phân giải cao (300-400 DPI), đủ tốt cho cả việc đọc và in ấn trên màn hình, và lưu nó rất hiệu quả. Hàng vài chục ảnh quét đen trắng độ phân giải 300 DPI có thể được lưu trữ ít hơn 1MB.
II.B.7. FictionBook
Kiểu file: .fb2
FictionBook là một định dạng ebook phổ biến dựa trên XML, được hỗ trợ bởi bộ đọc miễn phí như FBReader, Okular, CoolReader, BeBook và STDU Viewer.
Khác với các định dạng ebook thường thấy, FictionBook chỉ bao gồm một file XML duy nhất. Các ảnh được chuyển thành mã cơ số 64 và đặt bên trong thẻ <binary>, vì vậy kích thước của ảnh được nhúng tăng lên khoảng 37%. Thông thường các file FictionBook được lưu trữ dưới dạng nén Zip và hầu hết các phần cứng và phần mềm đọc đều có thể làm việc trực tiếp với các file dạng nén đó. Các dữ liệu mô tả và dữ liệu thuần văn bản được lưu ở đầu file, trong khi dữ liệu hình ảnh năng hơn được đặt cuối cùng. Điều này cho phép phần mềm đọc có thể bắt đầu xử lý file FictionBook trước khi đọc hết toàn bộ file.
Theo định dạng này, tất cả các dữ liệu đặc tả (metadata) ebook, chẳng hạn như tên tác giả, tiêu đề, và nhà xuất bản, cũng có mặt trong file ebook. Do đó định dạng này thuận tiện cho việc xử lý tự động, lập chỉ mục và quản lý bộ sưu tập ebook. Đây cũng là điểm thuận lợi để lưu trữ sách trong đó cho sau đó tự động chuyển đổi sang định dạng khác.
FictionBook hỗ trợ định dạng Reflowable, không hỗ trợ DRM.
II.B.8. Newton eBook
Kiểu file: .pkg
Một file Newton duy nhất có thể chứa nhiều sách (ví dụ, ba cuốn sách của một bộ ba có thể được đóng gói cùng nhau). Tất cả các hệ thống chạy hệ điều hành Newton (phổ biến nhất bao gồm Newton MessagePads, eMates, Siemens Secretary Stations, Motorola Marcos, Digital Ocean Seahorses và Tarpons) đã được hỗ trợ sẵn cho việc xem sách định dạng Newton. Các định dạng gói Newton đã được phát hành cho công chúng bởi Newton Inc trước khi công ty này sáp nhập vào vào Apple. Do đó các định dạng được cho là mở và nhiều người khác nhau đã viết bộ đọc cho nó.
Định dạng Newton không có hỗ trợ cho DRM hoặc mã hóa. Hỗ trợ liên kết nội bộ, cho phép chèn nhiều bảng nội dung và các chỉ mục, cho phép nhúng hình ảnh, và thậm chí hỗ trợ một số tính năng kịch bản tương tác.
Bảng tổng hợp so sánh các định dạng ebook
| Định dạng | Kiểu file | Hỗ trợ DRM | Hỗ trợ ảnh | Hỗ trợ bảng | Hỗ trợ âm thanh | Hỗ trợ tương tác | Hỗ trợ ngắt dòng | Chuẩn mở | Hỗ trợ nhúng chú giải | Hỗ trợ đánh dấu | Hỗ trợ Video |
| EPUB | .epub | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes/No(1) | Yes/No(1) | Yes(2) |
| Mobipocket | .prc, .mobi | Yes | Yes | Yes | No | Yes | Yes | No | Yes | Yes | ? |
| Kindle | .azw, .kf8 | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | No | Yes | Yes | Yes |
| Portable Document Format | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes/No(1) | Yes | Yes | Yes | Yes(3) | |
| NOOK Kids | .nook | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | No | Yes | Yes | Yes |
| iBooks Author | .ibooks | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | No | Yes | Yes | Yes |
| BBeB | .lrf; .lrx | Yes | Yes | Yes | Yes | No | Yes | No | Yes | Yes | Yes |
| Compiled HTML | .chm | No | Yes | Yes | Yes | No | Yes | No | Yes | Yes | Yes |
| DAISY | .zip | No | Yes | Yes | Yes | Yes | No | Yes | Yes | Yes | Yes |
| DjVu | .djvu | ? | Yes | Yes | No | No | No | Yes | Yes | Yes | ? |
| FictionBook | .fb2 | No | Yes | Yes/No(4) | No | No | Yes | Yes | Yes | ? | ? |
| Newton Book | .pkg | No | Yes | Yes | No | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | No |
(1): Tùy thuộc bộ đọc.
(2): Phiên bản Epub 3.
(3): Nhúng flash.
(4): Hỗ trợ bảng trong phiên bản FictionBook 2.1, không hỗ trợ trong phiên bản 2.0.
III. Giới thiệu một số công cụ tạo Ebook tiêu biểu
Ultimate eBook Creator
Bản quyền sử dụng: có phí
Website tham khảo: http://ultimateebookcreator.com/
The Ultimate eBook Creator (UEC) là một hệ thống hoàn chỉnh với ba sản phẩm trong một: Trình soạn thảo, trình tạo eBook (các định dạng MOBI, EPUB, PDF, MS Word), trình biên tập.
UEC sử dụng bộ soạn thảo chuyên nghiệp WYSIWYG:
- Công cụ soạn thảo trực quan tương tự như MS Word.
- Tích hợp trình kiểm tra chính tả (hơn 80 ngôn ngữ).
- Giao diện người dùng bằng tiếng Anh và tiếng Đức.
- Tự động tạo ra và định dạng Mục lục (TOC).
- Thay đổi font chữ, màu sắc, định kiểu…
- Import các tài liệu Microsoft Word, PDF và UEC.
- Chèn văn bản, hình ảnh, tài liệu MS Word.
- Chèn liên kết đến các trang web bên ngoài.
- Chèn Bookmarks và liên kết đến các bookmark.
- Nhúng Audio và Video vào eBook
- Tạo tương tác người dùng.
Tạo file ebook: Xuất thành file ebook hoàn chỉnh dưới các định dạng sau:
- Amazon MOBI.
- EPUB (hợp chuẩn 100%).
- Văn bản dạng MS Word hoặc dạng PDF có bảng mục lục có liên kết.
Maestro
Bản quyền sử dụng: có phí
Website tham khảo: http://www.ebookmaestro.com/
EBook Maestro Pro được trang toptenreviews.com đánh giá là phần mềm tạo ebook tốt nhất hiện tại. Các tính năng nổi bật của Maestro bao gồm:
- Tạo các ebook độc lập dưới dạng file EXE từ các trang web (các trang HTML).
- Tính năng bảo vệ ebook.
- Giao diện ebook được tùy biến hoàn toàn. Người tạo ebook có thể thay đổi bất kỳ chi tiết trong giao diện người dùng, bao gồm thanh menu, menu tìm kiếm, biểu tượng chương trình, vv
- Ebook được tạo bằng Maestro hỗ trợ tất cả các bộ ký tự và có thể chứa và mở bất cứ file dạng: HTML, file đồ họa, file Flash, Java Script, VB Script, Style Sheets, file âm thanh, file video…
Calibre
Bản quyền sử dụng: miễn phí, mã nguồn mở
Website tham khảo: http://calibre-ebook.com/
Calibre hỗ trợ rất nhiều định dạng khác nhau, từ định dạng phổ biến như: HTML, LIT, PDF, PRC, PDB, RTF, TXT đến những định dạng kém phổ biến hơn: CBZ, CBR, CBC, EPUB, FB2, MOBI, ODT, PML, RB.
Calibre cũng có khả năng chuyển đổi định dạng ebook rất mạnh mẽ, các định ra mà phần mềm này có thể xuất ra là: EPUB, FB2, OEB, LIT, LRF, MOBI, PDB, PML, RB, PDF, TXT. Nếu những ai dùng thiết bị đọc sách chuyên nghiệp như Sony Reader, Amazon Kindle, Bookeen Cybook hoặc iPhone/iPod Touch, điện thoại Android thì điều này thật sự hữu ích.
Ngoài ra, Calibre còn có các tính năng:
- Tính năng quản lý thư viện ebook, hỗ trợ đồng bộ với các thiết bị cầm tay.
- Cập nhật tin tức, và chuyển thành ebook.
- Cập nhật thông tin ebook qua mạng.
- Bản thân Calibre không có tính năng gỡ bỏ DRM của các ebook thương mai nhưng có thể cài thêm plug-ins để làm việc đó.
Calibre có nhiều phiên bản để chạy trên nhiều môi trường khác nhau như: Windows, Linux, Mac.
Sigil
Bản quyền sử dụng: miễn phí, mã nguồn mở
Website tham khảo: https://code.google.com/p/sigil/
Sigil là công cụ tạo ebook định dạng EPUB, có các đặc tính sau:
- Hỗ trợ đầy đủ chuẩn định dạng EPUB 2.
- Chạy được trên nhiều môi trường: Windows, Linux, Mac.
- Nhiều chế độ xem: Xem sách, xem code, xem trước.
- Tích hợp bộ soạn thảo trực quan WYSIWYG.
- Tự động sinh bảng mục lục với nhiều mức.
- Hỡ trợ soạn thảo đầy đủ dữ liệu đặc tả (metadata).
Mobipocket Creator
Bản quyền sử dụng: miễn phí
Website tham khảo: http://www.mobipocket.com/
Mobipocket Creator là phần mềm dùng để tạo các ebook có định dạng PRC, dùng để đọc trên mobipocket hay trên máy tính. Chương trình cho phép tạo file ebook PRC từ các file PDF, Word HTML và TXT (Text Document).
Ngoài việc tạo file PRC, chương trình còn hỗ trợ chuyển đổi qua lại giữa các định dạng: PRC, PDF, HTML, TXT.
Giao diện chương trình sáng sủa, đẹp, và sử dụng cũng khá tiện.
Anthemion Software Jutoh
Bản quyền sử dụng: có phí
Website tham khảo: http://www.jutoh.com/
Các đặc tính:
- Hỗ trợ nhiều định dạng ebook: Epub (cả Epub 2 và Epub 3) , Mobipocket, ODT, DOCX, HTML, CHM, text.
- Đồng bộ thuyết minh với nội dung (Epub 3).
- Hỗ trợ định dạng đồ họa vector (SVG), định dạng công thức toán MathML (Epub 3).
- Cho phép tạo ebook cả định dạng reflowable và fixed-layout.
iBooks Author
Bản quyền sử dụng: miễn phí
Website tham khảo: http://www.apple.com/ibooks-author/
iBooks Author miễn phí hoàn toàn, chỉ chạy trên MacOS và sản phẩm của nó chỉ hỗ trợ tốt nhất cho iPad mà thôi (định dạng ibooks). Bạn sẽ không tạo được ebook định dạng epub để cho các thiết bị khác, đơn giản vì nó sẽ mất các hiệu ứng. iBooks Author cũng hỗ trợ bạn xuất file dạng pdf, tuy nhiên nó cũng mất hết hiệu ứng và cũng không khác những ebook thường khác.
iBooks Author có ưu điểm là đơn giản, tự động hóa các bước, không tốn nhiều công sức. Với iBooks Author thì việc bạn cần làm là tập trung vào nội dung ebook mà thôi, tất cả những công việc linh tinh khác như tạo chỉ mục, tạo link liên kết, tạo bảng giải mã … đã được tự động làm hết.
Với việc phát hành iBooks Author và cho phép người dùng cá nhân phát hành sách trên iTunes Store, Apple đã có một bước đi rất hay. Động thái này giúp cho họ có thể kêu gọi được nhiều nguồn hơn để làm phong phú thư việc sách điện tử của mình.
Kindle Writer
Bản quyền sử dụng: có phí
Website tham khảo: http://kindlewriter.co.uk/
Kindle Writer là công cụ tạo ebook cho các thiết bị Kindle của Amazon. Phần mềm này cũng có các phiên bản cho từng môi trường Windows, Linux, Mac. Cũng tích hợp bộ soạn thảo trực quan, kiểm tra chính tả, import các file HTML, Text. Ngoài ra, nó có tích hợp tính năng upload trực tiếp Kindle Direct Publishing (KDP) lên kho sách Amazon.
EBooksWriter
Bản quyền sử dụng: có phí
Website tham khảo: http://www.ebookswriter.com/
EBooksWriter hỗ trợ nhiều định dạng ebook khác nhau bao gồm EPUB, MOBI. Ngoài việc xuất ra các ebook theo các định dạng đó, EBooksWriter còn cho phép đóng gói tất cả trong một file EXE nhờ đó ebook có thể tự kích hoạt mà không cần cài thêm trình đọc.
EBooksWriter hỗ trợ DRM cho phép người tạo bảo vệ ebook không cho in, không cho copy, thiết lập mật khẩu, giới hạn ngày sử dụng. Ngoài ra, công cụ này còn hỗ trợ tìm kiếm toàn văn trong quản lý, tra cứu ebook.
MePub Builder
Bản quyền sử dụng: có phí
Website tham khảo: http://www.softwaredownloadcentre.com/software/mepub-builder.php
MePub Builder là công cụ tạo eBook định dạng EPUB đơn giản nhưng mạnh mẽ. Nó giúp bạn tạo ra eBook EPUB một cách nhanh chóng và hiệu. Phần mềm này giúp xây dựng ebook định dạng EPUB từ hình ảnh (jpg / bmp / png / .tiff / gif), PDF (pdf), MS Word (doc / docx), Text (txt), HTML (html / htm), CHM (chm). Nó thậm chí còn bảo tồn các văn bản, cột, bảng biểu, siêu liên kết, hình ảnh, đồ họa, và bố cục của tài liệu gốc trên ebook tạo ra. Đặc biệt công cụ này cho phép chuyển đổi cả các file PDF đã được bảo vệ (không cho in và copy) sang ebook ePub. Các file PDF cài đặt mật khẩu để mở cũng được chuyển sang ebook ePub.
Zinepal
Bản quyền sử dụng: miễn phí + có phí (bản pro)
Website tham khảo: http://www.zinepal.com/
Đây là công cụ tạo ebook online (dưới dạng website dịch vụ). Người tạo có thể chuyển đổi các trang web, các feed (như RSS) thành các ebook có định dạng PDF, ePub, Amazon Kindle và Mobipocket. Nếu bạn nhập địa chỉ một feed Zinepal sẽ hiển thị danh sách các bài viết thu được, mỗi bài sẽ là một “câu chuyện” trong cuốn sách cần tạo. Bạn có thể thêm bớt, soạn thảo các “câu chuyện” đó, định dạng tiêu đề, nội dung… Khi hoàn tất bạn có thể lựa tải về ebook đó dưới dạng file PDF, ePub hoặc MOBI.
Liberio
Bản quyền sử dụng: miễn phí
Website tham khảo: http://liber.io/
Đây cũng là một công cụ tạo ebook dạng online rất tiện dụng. Hệ thống chấp nhận nhiều loại file đầu vào như MS Word, MS Powerpoint, PDF, HTML… rồi tự động bóc tách nội dung và chuyển đổi sang định dạng ePub. Hệ thống được tích hợp với Google Drive để quản lý file và hỗ trợ các định dạng đầu ra ePub 2, ePub 3, MOBI.
Ngoài các công cụ tạo ebook kể trên còn nhiều các công cụ khác có tính năng tương đương, bao gồm cả các công cụ online. Một số ít các công cụ này có tích hợp sẵn công cụ soạn thảo, biên tập còn lại là dưới dạng công cụ chuyển đổi từ các file (nguyên liệu) đầu vào (HTML, PDF, DOC, TXT…). Phần lớn các công cụ đều hỗ trợ định dạng ePub là chuẩn mở và phổ biến nhất hiện nay.
Danh sách định dạng hỗ trợ của các công cụ tạo Ebook phổ biến
| Công cụ | Định dạng | ||||||||||
| ePub | Mobi | Kindle | Nook | iBooks | CHM | DjVu | fb2 | HTML | TXT | ||
| Ultimate eBook Creator | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | ||
| Maestro | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | |||||
| Calibre | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | ||
| Sigil | Yes | Yes | Yes | Yes | |||||||
| Mobipocket Creator | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | |||||
| Anthemion Software Jutoh | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | |||||
| iBooks Author | Yes | Yes | Yes | Yes | |||||||
| Kindle Writer | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | ||||||
| Ebooks Writer | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | |||||
| MePub Builder | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | ||||||
| Zinepal | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | |||||
| Liberio | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | ||||
| 3D Issue | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | |||||
| Leanpub | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | |||||
| Epubor | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | |||
| DjVu Solo | Yes |
Kết luận
Cùng với sự phát triển đa dạng của ebook, của các loại hình thiết bị số và môi trường ứng dụng, ngày càng có nhiều định dạng ebook ra đời. Trong đó có một số định dạng độc quyền, dùng riêng cho một loại hình thiết bị hay dùng riêng cho một hãng nào đó. Các định dạng theo chuẩn mở có xu hướng được sử dụng rộng rãi hơn và có nhiều công cụ hỗ trợ hơn. EPUB chính là định dạng được sử dụng rộng rãi nhất hiện nay. Phiên bản ePub 3 ra đời đã khắc phục được các hạn chế mà phiên bản cũ gặp phải.
Không tính đến các trình đọc ebook, chỉ riêng các phần mềm tạo ebook hiện có khá nhiều, bao gồm cả công cụ chạy offline và online, loại miễn phí và có phí, loại mã nguồn mở và mã đóng, trong đó nhiều phần mềm hỗ trợ các môi trường Windows, Linux, Mac. Điểm chung nhất của các công cụ tạo ebook là đều hỗ trợ chuyển đổi giữa các định dạng ebook phổ biến nhằm đáp ứng nhu cầu quảng bá ebook trên nhiều môi trường khác nhau.
Như vậy, người dùng có nhiều lựa chọn công cụ tạo ebook cho mình. Tuy nhiên, lựa chọn công cụ nào là tùy thuộc vào tình huống tạo một ebook cụ thể, nói cách khác người dùng cần xác định các định dạng của ebook cần tạo rồi mới chọn công cụ. Có thể dựa trên một số thông tin sau:
- Các thiết bị mục tiêu hướng đến của ebook: Chẳng hạn, nếu ưu tiên hướng đến độc giả là những người dùng các thiết bị của Apple thì cần phải dùng các định dạng mà phổ biến với các thiết bị đó.
- Các đặc tính quan trọng nào trong ebook cần có: Có định dạng công thức toán học không? Có nhúng âm thanh/ video không ? Có tương tác người dùng không ? Có cần phương thức bảo vệ (DRM) ebook không ?…
- Hiện trạng nguyên liệu đầu vào sẵn có để tạo ebook: Soạn thảo ebook từ đầu hay chỉnh sửa, chuyển đổi từ các định dạng cơ bản đã có (PDF, DOC, TXT, HTML…).
Phụ lục: Danh sách link tham khảo các công cụ tạo Ebook
1. Ultimate eBook Creator: http://ultimateebookcreator.com/
2. Mobipocket Creator: http://www.mobipocket.com/
3. Anthemion Software Jutoh: http://www.jutoh.com/
4. Flipb: http://flipb.com/
5. ePaperFlip: http://www.epaperflip.com/
6. PUB HTML5: http://pubhtml5.com/
7. Kvisoft: http://www.kvisoft.com/
8. 3D Issue: http://www.3dissue.com/
9. Glogster: www.glogster.com
10. KooBits: http://www.koobits.com/
11. Leanpub: https://leanpub.com/
12. Liberio: http://liber.io/
13. Epubor: http://www.epubor.com/
14. NATATA: http://natata.hn3.net/download_ebook_compiler.html
15. Zinepal: http://www.zinepal.com/
16. Maestro: http://www.ebookmaestro.com/
17. eBooks Compiler: http://www.ebookscompiler.com/
18. DeskTop Author: http://www.desktopauthor.com/
19. Ebook Maker: http://sndlab.net/ebookMaker/
20. Kindle Writer: http://kindlewriter.co.uk/
21. iBooks Author: http://www.apple.com/ibooks-author/
22. EBooksWriter: http://www.ebookswriter.com/
23. E-Book Compiler: http://ebookcompiler.com/
24. MePub Builder: http://www.softwaredownloadcentre.com/software/mepub-builder.php
25. iPubsoft: http://www.ipubsoft.com/epub-creator/
26. ePub Creator: http://www.epubcreator.net/
27. Scrivener: http://www.literatureandlatte.com/scrivener.php
28. Calibre: http://calibre-ebook.com/
29. Sigil: https://code.google.com/p/sigil/
30. eBook Starter: http://www.ebookstarter.com/index2.htm
CÁC ĐỊNH DẠNG VÀ CÔNG CỤ TẠO EBOOK
Quan trắc môi trường, quan trắc môi trường định kỳ, dịch vụ quan trắc môi trường, phân tích mẫu môi trường, phòng thí nghiệm môi trường, công ty môi trường uy tín, dịch vụ môi trường Hà Nội, lập báo cáo đánh giá tác động môi trường, ĐTM, tư vấn môi trường, hồ sơ môi trường doanh nghiệp, xin giấy phép môi trường, lập báo cáo ĐTM, lập kế hoạch bảo vệ môi trường, đăng ký sổ chủ nguồn thải, báo cáo công tác bảo vệ môi trường, hồ sơ cấp phép xả thải, giấy phép môi trường, hồ sơ môi trường cho nhà máy sản xuất, tư vấn thủ tục môi trường, phân tích nước thải, khí thải, bụi, lấy mẫu quan trắc nước thải, lấy mẫu khí thải ống khói, đo đạc môi trường lao động, đo tiếng ồn, độ rung, ánh sáng, đo vi khí hậu nơi làm việc, dịch vụ môi trường cho nhà máy, hồ sơ môi trường cho cơ sở sản xuất, báo cáo môi trường cho khu công nghiệp, hồ sơ môi trường cho trạm xăng, nhà hàng, khách sạn, quan trắc môi trường Hà Nội, tư vấn môi trường Hà Nội, công ty môi trường tại Hà Nội, lập hồ sơ môi trường Bắc Ninh, lập hồ sơ môi trường Hưng Yên, lập hồ sơ môi trường Hải Phòng, dịch vụ môi trường Hưng Yên,dịch vụ môi trường Hà Nội,dịch vụ môi trường Bắc Ninh,dịch vụ môi trường Phú Thọ,quan trắc môi trường định kỳ, dịch vụ quan trắc môi trường, quan trắc nước thải, khí thải, không khí, phân tích mẫu nước, mẫu đất, khí thải, đo môi trường lao động, tiếng ồn, vi khí hậu, lập hồ sơ môi trường doanh nghiệp, tư vấn lập báo cáo ĐTM, kế hoạch bảo vệ môi trường, đề án bảo vệ môi trường đơn giản, báo cáo công tác bảo vệ môi trường, xin giấy phép môi trường, giấy phép xả thải, sổ đăng ký chủ nguồn thải, giấy phép khai thác nước ngầm, cấp phép xử lý chất thải nguy hại, tư vấn môi trường trọn gói, tư vấn hồ sơ môi trường nhà máy, dịch vụ môi trường cho khu công nghiệp, tư vấn pháp lý môi trườn, đo tiếng ồn nơi làm việc, đo độ rung, ánh sáng, bụi, khí độc, đo vi khí hậu, hơi khí độc, nhiệt độ, đánh giá điều kiện lao động, báo cáo ĐTM là gì, thủ tục xin giấy phép môi trường, chi phí quan trắc môi trường bao nhiêu, quy trình quan trắc môi trường định kỳ, hồ sơ môi trường doanh nghiệp gồm những gì, thời gian thực hiện hồ sơ môi trường, quy định mới về bảo vệ môi trường, mẫu báo cáo quan trắc định kỳ, quan trắc môi trường , quan trắc môi trường định kỳ , phân tích mẫu nước , phân tích mẫu khí thải , đo môi trường lao động , đo tiếng ồn , đo bụi , đo vi khí hậu , lấy mẫu nước thải , đo ánh sáng , quan trắc khí thải ống khói , đo hơi khí độc , đo vi sinh trong không khí, báo cáo ĐTM , kế hoạch bảo vệ môi trường , đề án bảo vệ môi trường , hồ sơ môi trường doanh nghiệp , hồ sơ môi trường nhà máy , báo cáo công tác bảo vệ môi trường , báo cáo quản lý chất thải , hồ sơ xả thải, xin giấy phép môi trường , giấy phép xả thải , đăng ký sổ chủ nguồn thải , giấy phép khai thác nước ngầm , giấy phép xử lý chất thải nguy hại , hồ sơ cấp phép môi trường,
_________________
0 comments Blogger 0 Facebook
Post a Comment